ABD’de seçimlerin tamamlanmasına az kala, vatandaşlar sandık başına gidecek. Fakat önemli bir kısım seçmen uzak bölgelerde bulunuyor. Birçok kişi oy kullanmayı vatandaşlık görevi olarak görür ve demokratik tercihlerini yapabilmek adına çeşitli yöntemlere başvurur. Ancak, eğer oy kullanmak isteyen kişi uzayda görevli bir astronotsa durum biraz karmaşıktır. Peki astronotlar uzayda nasıl oy kullanır?

Oy vermek birçok ülkede vatandaşlık görevi olarak kabul edilmese de, şartlar bu süreci zorlaştırabilir. 1971’den beri, genellikle astronotlar uzayda sır tutarak vekaleten oy kullanmaktadır. Fransız astronot Thomas Pesquet, 2017’de meslektaşına oy verme yetkisi vererek uzaydan oy kullanan ilk isimlerden biri oldu. Ancak ABD’li astronotlar genellikle doğrudan oy kullanmayı tercih eder.

OY KULLANMA İŞLEMİ

Bir ABD’li astronot uzaydan oy kullanmak istediğinde, öncelikle Federal Posta Kartı Başvurusu doldurarak uzaktan oy kullanma izni almalıdır. Astronotlar, bu izinle Uluslararası Uzay İstasyonu’nda elektronik oy pusulasını doldururlar. Oy pusulaları şifrelenerek ISS’teki bilgisayara yüklenir ve Dünya’daki White Sands Test Tesisi’ne NASA’nın Uydu Takip ve Veri İletim Sistemi ile gönderilir. Buradan Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’ne aktarılan oylar elektronik olarak yetkili memurlara iletilir.

Bu yöntem, oy pusulasının uzayda gidip gelmesinden daha pratik ve ekonomik bir yol oluşturur.

NASIL BAŞLADI?

Bu süreç, 1996 yılında Rusya’nın Mir uzay istasyonunda görev yapan astronot John Blaha ile başlamıştır. Blaha, başkanlık seçimlerinde oy kullanmak istemiş; fakat eyaletinde elektronik oy verme düzenlemesi olmadığı için bu gerçekleşmemiştir. 1997’de bir yasa geçirilmiş ve David Wolf, 1997 yerel seçimlerinde uzaydan oy kullanan ilk Amerikalı olmuştur. 2004’ten beri, Amerikan astronotları sürekli olarak ISS’den oy kullanmaktadır, 2012 hariç. 2012 seçimlerinde Sunita Williams ve Kevin Ford görevlerinden önce oy kullanmışlardı. Şu anda ISS’de bulunan Williams, Boeing’in Starliner uzay aracındaki sorunlar sebebiyle oy kullanma fırsatını kaçırmış olabilir. Uzayda iki kez oy kullanan tek astronot olan Kathleen Rubins, 2016 ve 2020 seçimlerinde oy kullanarak başarı elde etmiştir.

Uzayda oy kullanma süreci, teknik ve hukuki açıdan zorluklar taşısa da, demokrasiye katılımı sürdürmek için önemli bir adım olarak görülmektedir.